VADEMECUM

VADEMECUM

PIELĘGNIARKI I POŁOŻNEJ

BIULETYN INFORMACYJNY OIPiP W TORUNIU

Kwalifikacja i wykonanie szczepień przeciw COVID-19 przez pielęgniarkę i położną

— EDIT 04-06-2021

1 czerwca br. Polska dołącza do systemu wydawania Unijnych Certyfikatów COVID.

Unijny Certyfikat Covid ma ułatwić swobodne podróżowanie obywatelom Unii Europejskiej podczas pandemii.

System Unijny Certyfikat Covid powstaje m.in. po to, by niwelować różnice w zakresie stosowanych przez państwa członkowskie obostrzeń i ograniczeń dla swobody przemieszczania oraz wzorów dokumentów potwierdzających status osoby przekraczającej granice.

W ramach systemu będą wydawane 3 rodzaje certyfikatów:
– dla osób, które przebyły chorobę COVID-19,
– dla osób posiadających negatywny wynik testu COVID-19,
– dla osób, które zostały zaszczepione przeciwko COVID-19.

Certyfikat mogą otrzymać:
– osoby powyżej 16. roku życia, które zaszczepią się (wkrótce pojawi się możliwość szczepienia osób od 12 r.ż),
– osoby bez ograniczeń wiekowych w zakresie certyfikatu dot. testu,
– osoby bez ograniczeń wiekowych w zakresie certyfikatu dot. przebytej infekcji (ozdrowieńcy).

Certyfikaty będą wydawane nieodpłatnie polskim obywatelom oraz cudzoziemcom z nadanym nr PESEL od 1 czerwca br. w formie cyfrowej lub papierowej (na życzenie).
Cudzoziemcy bez nr PESEL będą mogli uzyskać certyfikaty wyłącznie w formie papierowej (wydruk). Na życzenie danej osoby punkty szczepień oraz podmioty lecznicze będą zobowiązane wydać taki certyfikat w formie wydruku. Certyfikaty dla osób wybierających wydruk będą dostępne w aplikacji Gabinet.gov.pl

 

— EDIT 18-05-2021

 

— EDIT 14-05-2021

 

— EDIT 09-05-2021

 

— EDIT 04-05-2021

 

— EDIT 28.04.2021

 

— EDIT 28.04.2021

 

— EDIT 22.04.2021

 

— EDIT 21.04.2021

 

— EDIT 20.04.2021

 

— EDIT 16.04.2021

 

— EDIT 15.04.2021

 

— EDIT 14.04.2021

 

— EDIT 13.04.2021

 

— EDIT 12.04.2021

 

— EDIT 11.04.2021

 

Uprawnienia do kwalifikacji i wykonania szczepień przeciw COVID-19

Podstawą uprawnień m.in. dla pielęgniarek i położnych kwalifikacji do szczepień przeciw COVID-19 jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 kwietnia 2021 r. w sprawie kwalifikacji osób przeprowadzających badania kwalifikacyjne i szczepienia ochronne przeciwko COVID-19. Rozporządzenie MZ PDF >>>

 

Kwestionariusz wstępnego wywiadu

26 grudnia 2020 roku Zespół ds. Szczepień w rozszerzonym składzie eksperckim zarekomendował wprowadzenie celowanego kwestionariusza kwalifikacyjnego do szczepienia przeciw COVID-19 dla osoby dorosłej.

Pobierz  rekomendację PDF >>> – lektura obowiązkowa!!

Pobierz kwestionariusz PDF >>>

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 kwietnia 2021 r. w sprawie kwalifikacji osób przeprowadzających badania kwalifikacyjne i szczepienia ochronne dopuszcza:

  • lekarza dentystę, pielęgniarkę, położną, felczera, ratownika medycznego lub higienistkę szkolną;
  • fizjoterapeutę, farmaceutę, diagnostę laboratoryjnego (po uzyskaniu dokumentu potwierdzającego ukończenie
    szkolenia teoretycznego, dostępnego na platformie e-learningowej Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego;
  • studentów piątego lub szóstego roku studiów na kierunku lekarskim oraz studentów trzeciego roku studiów I stopnia na kierunku pielęgniarstwo (po uzyskaniu dokumentu potwierdzającego posiadanie umiejętności kwalifikowania do szczepień, wydany przez uczelnię prowadzącą to kształcenie, oraz przeprowadza badanie kwalifikacyjne pod nadzorem)

Odpowiedzi pacjenta na poniższe pytania pozwalają osobie kwalifikującej zdecydować, czy można wykonać w dniu dzisiejszym szczepienie przeciw COVID-19.

Pierwsza strona kwestionariusza zawiera zestaw siedmiu pytań. Jeśli odpowiedź na którekolwiek z nich jest pozytywna, szczepienie przeciw COVID-19 powinno zostać odroczone. Na szczepienie należy zgłosić się wtedy, gdy wszystkie odpowiedzi na ww. pytania będą negatywne.

Druga strona kwestionariusza zawiera zestaw dziesięciu pytań. Odpowiedź TAK lub NIE WIEM, na którekolwiek pytanie wymaga dodatkowego wyjaśnienia przez osobę kwalifikującą.

Instrukcja z dnia 26 stycznia 2021 roku opracowana przez Zespół ds. Szczepień do kwestionariusza wstępnego wywiadu przesiewowego przed szczepieniem osoby dorosłej przeciw COVID-19 (w starszej wersji). Zawiera ona szereg przydatnych objaśnień do pytań ankietowych. Instrukcja PDF >>>

Jak podkreśla dr n.med. Agnieszka Matkowska-Kocjan (Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych UM we Wrocławiu) w pytaniach ankietowych nr 2 i nr 3

  • Czy w przeszłości lekarz rozpoznał u Pani/Pana ciężką, uogólnioną reakcję alergiczną (wstrząs anafilaktyczny) po po-daniu jakiegoś leku lub pokarmu, albo po ukąszeniu owada?
  • Czy wystąpiła u Pani/Pana kiedykolwiek ciężka niepożądana reakcja po szczepieniu?

głównym zadaniem osoby kwalifikującej do szczepień jest w pierwszym etapie wyjaśnienie, czy reakcja miała znamiona ciężkiej reakcji nadwrażliwości (anafilaktycznej) i czy została rozpoznana przez lekarza (dokumentacja medyczna), a w przypadku reakcji po szczepieniu czy nie było to omdlenie odruchowe lub reakcja paniki związana z samym zabiegiem.

Jedynym bezwzględnym przeciwwskazaniem do szczepienia preparatami Comirnaty (Pfizer/BioNTech) mRNA Moderny lub wektorową ChAdOx1 nCov-19 (AstraZeneca) jest uogólniona reakcja alergiczna (w tym anafilaksja) po:

  1. poprzedniej dawce tej szczepionki
  2. jakimkolwiek składniku szczepionki (zwłaszcza glikolu polietylenowym [PEG] wchodzącym w skład nanocząsteczki lipidowej preparatu Comirnaty i mRNA Moderny lub polisorbacie 80, który jest stabilizatorem w szczepionce ChA-dOx1 nCoV-19).

Ponad to w dniu 28 grudnia 2020 roku ukazały się rekomendacje Zespołu Ekspertów pod kierunkiem Konsultanta Krajowego w dziedzinie Alergologii dotyczące szczepienia przeciwko COVID-19 szczepionką mRNA (Comirnaty) dla Lekarzy kwalifikujących do szczepienia i dla Konsultantów Alergologów. Czytamy w nim, że wobec planowanych powszechnych szczepień przeciwko COVID-19, którymi będą objęte osoby po 18. roku życia oraz informacji o kilku ciężkich reakcjach alergicznych i anafilaksji po podaniu szczepionki przeciwko COVID-19 , mając na uwadze przede wszystkim bezpieczeństwo pacjenta: Rekomendujemy, aby szczepienie przeciwko COVID-19 poprzedzały następujące dwa etapy kwalifikacyjne.

Pobierz rekomendacje (Konsultant Krajowy w dziedzinie Alergologii) PDF >>> – lektura obowiązkowa!!

11 stycznia 2021 roku opublikowane zostało Stanowisko konsultanta krajowego w dziedzinie medycyny rodzinnej, konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii, Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej, Polskiego Towarzystwa Wakcynologii dotyczące sposobu kwalifikacji osób dorosłych do szczepień masowych przeciwko COVID-19 Pobierz PDF >>>

Czytamy w nim m.in.: Mając na uwadze konieczność wykonania szczepienia u maksymalnie dużej liczby osób w możliwie najkrótszym czasie, rekomendujemy ograniczenie w kwalifikacji do szczepienia osób dorosłych jedynie do zebrania wywiadu. Osoba poddająca się szczepieniu wypełnia kwestionariusz >>>, w gabinecie szczepień dokonywany jest pomiar temperatury ciała, lekarz w czasie wizyty analizuje odpowiedzi na pytania zawarte w kwestionariuszu. Jeżeli stan zdrowia pacjenta i odpowiedzi są jednoznaczne i nie budzą wątpliwości, osoba może zostać zaszczepiona.

Badanie fizykalne osób zakwalifikowanych do szczepienia powinno być przeprowadzone zawsze w przypadku wątpliwości co do stanu zdrowia badanego.

Czy jest pani w ciąży? Czy karmi Pani dziecko piersią?

Ciążą a zwłaszcza karmienie piersią nie są bezwzględnym przeciwwskazaniem do szczepienia przeciwko COVID-19.

Chętnym kobietom (szczególnie z grupy ryzyka) należy umożliwić szczepienie po wyjaśnieniu aktualnego stanu wiedzy i oceny bilansu korzyści oraz potencjalnego ryzyka.

Osoby, które przechorowały (udokumentowne) SARS-CoV-2 mogą być zaszczepione po 90 dniach od dnia pozytywnego wymazu COVID-19

Poradnia udzielająca konsultacji specjalistycznej z zakresu szczepień ochronnych w województwie kujawsko-pomorskim:

Wojewódzki szpital Obserwacyjno-Zakaźny im. T.Browicza, Wojewódzki Konsultacyjny Punkt Szczepień, ul. Kurpińskiego 5, 85-096 Bydgoszcz, tel. 52 304 56 40. (źródło MP)

 

 

Wykonanie szczepienia

Jak prawidłowo wykonać szczepienie i.m. przeciwko COVID-19 >>>

Szczepienia ochronne u pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia

Pacjentom leczonym DOAC (Eliquis, Pradaxa, Lixiana, Xarelto) można podać szczepionkę i.m., którzy przyjmują je systematycznie i ich leczenie przebiega stabilnie.

Hemofilia ani inne wrodzone skazy krwotoczne nie są przeciwwskazaniem do podania szczepionki drogą domięśniową. W dniu 7 stycznia 2021 roku na ten temat wypowiedziała się Grupa Robocza ds. Hemostazy Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów. Pobierz PDF >>>

O stosowaniu szczepionek przeciwko COVID-19 u pacjentów otrzymujących leki przeciwzakrzepowe lub z zaburzeniami krzepnięcia możemy także przeczytać na stronie Medycyny Praktycznej >>>

Na tej samej stronie możemy przeczytać o technice wykonania wstrzyknięcia domięśniowego u pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia >>>

Technika wykonania wstrzyknięcia domięśniowego u pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia:

  1. Rozważyć podanie czynnika krzepnięcia w ciągu 24 godz. przed szczepieniem (dotyczy tylko pacjentów z hemofilią).
  2. 5 min przed wykonaniem wstrzyknięcia można przyłożyć okład z lodu w miejscu wkłucia.
  3. Użyć najcieńszej igły (zazwyczaj 25–27 G).
  4. Po wykonaniu wstrzyknięcia zastosować ucisk w miejscu wkłucia przez ≥2 min (bez pocierania i rozmasowywania).
  5. Poinformować pacjenta i/lub jego opiekunów o możliwości wystąpienia powikłań (krwiak, ocieplenie, zaczerwienienie) i konieczności skontaktowania się z lekarzem prowadzącym w takim przypadku.
  6. W razie wystąpienia bólu lub gorączki lekiem pierwszego wyboru powinien być paracetamol (należy unikać stosowania niesteroidowych leków przeciwzapalnych [kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, naproksen i in.] ze względu na ryzyko krwawienia).

 

 

Ostra reakcja alergiczna

A co jeśli wystąpi ostra reakcja alergiczna po podaniu szczepionki przeciw COVID-19?

Najważniejsze to być przygotowanym na taką sytuację jeszcze przed przystąpieniem do szczepień. Bezwzględnie w miejscu wykonywania szczepień musi znajdować się zestaw przeciwwstrząsowy.

Wykaz produktów leczniczych, które mogą być doraźnie dostarczane w związku z udzielanym świadczeniem zdrowotnym, oraz wykaz produktów leczniczych wchodzących w skład zestawów przeciwwstrząsowych, ratujących życie (Dz.U.2020.1772 t.j. z dnia 2020.10.13) >>>

Ponad to sprzęt:

  • aparat do mierzenia ciśnienia tętniczego
  • stetoskop
  • pulsoksymetr
  • glukometr
  • staza
  • wenflony (komplet rozmiarów), plaster mocujący
  • strzykawki jednorazowe, igły jednorazowe
  • przyrząd do przetaczania płynów
  • rurki ustno-gardłowe (komplet rozmiarów)
  • rurki nosowo-gardłowe (komplet rozmiarów)
  • maska tlenowa z rezerwuarem
  • maska z nebulizatorem
  • przewód tlenowy
  • butla tlenowa z reduktorem
  • worek samorozprężalny z rezerwuarem i z maskami twarzowymi
  • filtry antybakteryjne
  • ssak mechaniczny/elektryczny
  • laryngoskop
  • rurki intubacyjne (komplet rozmiarów) – opcjonalnie – rurka krtaniowa lub maska krtaniowa (z uchwytem do rurek ewentualnie opaska dziana)
  • opcjonalnie AED

Najważniejszym ogniwem w takiej sytuacji jest człowiek – czyli Ty. Zapoznaj się z miejscem przechowywania zestawu przeciwwstrząsowego i sprzętu reanimacyjnego. Przecież w dobie szczepień masowych będziecie często pracowali w „nie swoich placówkach”. Nie ufaj na słowo – sprawdź zestaw przeciwwstrząsowy, czy daty ważności umieszczonych tam leków nie skończyły się w ubiegłym wieku. Sprawdź sposób przechowywania adrenaliny. Sprawdź butlę tlenową, czy jest w ogóle, a jeśli jest to czy ma tlen. Czy jest w placówce AED? A jeśli jest to gdzie, czy aby nie przypadkiem zamknięty w miejscu niedostępnym. Ustal z pozostałymi osobami będącymi w czasie szczepień, kto za co będzie odpowiedzialny podczas ewentualnego wystąpienia ostrej reakcji alergicznej.

Możesz wydrukować przykładowy ALGORYTM POSTĘPOWANIA W ANAFILAKSJI >>>. Przeczytaj go, upewnij się, że wszystko jest dla Ciebie zrozumiałe. Możesz umieścić go w miejscu widocznym w gabinecie zabiegowym.

Pamiętaj! Sam algorytm za Ciebie nie uratuje pacjenta. Ale Ty MOŻESZ – jesteś w tym przypadku najważniejsza/najważniejszy!

Tłumaczone materiały Wytycznych resuscytacji 2021 – Podstawowe zabiegi resuscytacyjne u dorosłych PDF >>>

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa w gabinecie lekarza rodzinnego według wytycznych ERC 2015

 

 

Informacje dodatkowe

  • Strona Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego publikuje informacje dotyczące szczepień na COVID-19. Tu znajdziecie cykliczne szkolenia dla pracowników punktów szczepień >>>
  • Materiały informacyjne dla szpitali i pacjentów dotyczące szczepień przeciwko COVID-19 >>>
  • Informacje w sprawie sposobu zgłaszania niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP), działań niepożądanych produktów leczniczych/szczepionek oraz podejrzenia wady jakościowej lub sfałszowania produktów leczniczych/szczepionek >>>

Udostępnij

Share on Facebook
Share on Twitter
Share on Facebook
Share on Twitter

Przejdź do strony głównej